Jan Kochanowski to jeden z najwybitniejszych literatów polskich epoki renesansu. Wśród wielu utworów, napisał również liczne pieśni, a także przetłumaczył na język polski „Psałterz Dawidów”. Psalmy są rodzajem pieśni religijnej, modlitewnej. Przyjmują one najczęściej charakter błagalny, dziękczynny lub jak w przypadku „Psalmu 47” – pochwalny.
Psalm 47 – analiza i środki stylistyczne
„Psalm 47” składa się z pięciu czterowersowych strof. Zastosowano tu rymy parzyste (aabb).
Podmiot liryczny utożsamia się z wiernymi, wychwalającymi Pana, co możemy dostrzec poprzez wykorzystanie odpowiednich zaimków i czasowników w pierwszej osobie liczby mnogiej, np. „śpiewajmy”, „pod nas”. Nawołuje do oddawania Bogu czci, wydaje się być człowiekiem bardzo pobożnym i mocno związanym z kościołem. Utwór rozpoczyna się apostrofą skierowaną do ludzi „Kleszczmy rękoma wszyscy zgodliwie, Wszyscy śpiewajmy Panu chętliwie”.
W psalmie pojawiają się również epitety, które mają na celu podkreślenie potęgi i władzy Boga, np.: „Panu groźnemu”, „Bogu wiecznemu”, „cześć niezmierzona”. Zauważymy także kilkukrotne powtórzenie słowa „Panu”. Niektóre wersy rozpoczynają się od tego samego słowa, co nazywamy anaforą, np. „Ten”, „Oto”. Starodawny język, jakim utwór został napisany i liczne archaizmy, wynikają z czasów powstania psalmu.
Psalm 47 – interpretacja psalmu
Nawiązania do Starego Testamentu
Typowe dla psalmów jest nawoływanie do czczenia Pana poprzez taniec, śpiew i radowanie się z jego łask. Również w „Psalmie 47” czytamy „Kleszczmy rękoma”, „Wszyscy śpiewajmy”, „Śpiewajcie Bogu”. To znaczy, że wkładanie energii i radowanie się w modlitwie, jest wyrazem ogromnej miłości i czci wobec Boga. Również psalm jest utworem wykonywanym przy akompaniamencie muzycznym, a więc ku radości Pana.
Podmiot liryczny podkreśla, że Bóg jest wielkim, ale groźnym królem. Z pewnością ma to swoje odzwierciedlenie w Starym Testamencie, gdzie niejednokrotnie spotykamy się z przykładami gniewu i kary Boskiej. Takim przykładem może być tu wielki potop, plagi egipskie, czy kara zesłana na Sodomę i Gomorę, a nawet wygnanie pierwszych ludzi z raju. Podmiot liryczny nawiązuje także do poszukiwania ziemi obiecanej, po wyjściu Żydów z niewoli egipskiej : „Dał nam w dziedzictwo i w używanie Włość Jakubowę”. Włości Jakubowe to ziemie zasiedlone przez Izraelitów. Jakub był patriarchą, którego dwunastu synów zajmowało kolejne krainy, od których wzięły się nazwy geograficzne, np. ziemie Judy. Wydarzenia biblijne, a także dawne nazwy krain geograficznych były niejednokrotnie wykorzystywane przy powstawaniu pieśni modlitewnych.
Dziękczynienie Panu
Osoba mówiąca podkreśla, że władza Boska jest wieczna. Co stanowi kontrast do władzy człowieka, który jest na świecie przez chwilę, a po jego rządach przychodzą następcy zajmujący tron. Powinniśmy zatem czcić Pana, dziękować za wieczną opiekę i otrzymane łaski. Podmiot liryczny przypomina, że nawet królowie nazwali Boga swoim królem. Ma to również swoje odzwierciedlenie historyczne. Dawniej wielcy monarchowie przyjmowali religię chrześcijańską, jako dominującą na swych ziemiach. Państwa były chrzczone, a małżeństwa władców religijnych państw, miały umocnić pozycję kościoła i przychylność papieża.
